Бұдан мың жыл бұрын атақты Жүсіп Баласағұн өзінің «Құдатғу білік» атты кітабында: «Нәпсі деген – нәпсідүр, жанған отқа салардүр» деп жазады. Ғұламаның пікірін тарататып қарайық.
Жалпы нәпсі дегеніміз — адамның дене және жан қажеттерін, рухани талаптарын қанағаттандыруға бағытталған әуестену.
Тірі жанның қажеттілігі өте көп. Оның бәрі ақылмен және нәпсімен басқарылады да, егер ақыл нәпсіге билік құрса, ол …
Тәуелсіз елміз. Осы сөздің мағынасына кім қаншалықты барады екен. Бүгінде тәуелсіздік туы желбірегелі жиырма бір жыл толғалы тұр. Бұл әрине дамушы ел үшін өте аз мерзім. Мен өзге мемлекеттердің тарихын саралай отырып еліміздің осы күнге дейін жеткен жетістігіне таңғалам. Осы бағыттан айнымай тек алға жүріп отырсақ көп ұзамай қауқарлы елдермен тереземіз тең болары анық. Ол …
Ойтолғақ
Бас көтертпес бәсеке кімге керек?
Бақталастық, бақастық қазір өмірдің барлық қойын-қолтығына кіріп, жан біткеннің бойын жаулап алған. Онсыз да қызу қанды қазақтың тынымын алып бітті.
Бәріне кінәлі -өзіміз. Бұқар жыраудың «Бас-аяғың бай болып, бәсеке дәурен сүрген жұрт» деген сөзі дәл қазіргі заманға арналса керек. Олай демегенде ше? Тарихпен бірге қалыптасқан ата салтымыздан аттап, сол бәскенің құлы …
Қолы қалт етсе, сыра сіміру сәнге айналған заман болды бүгінде. Кәрі үлкендігінен ұялмайды, жас қатарынан қымсынбайды. Ғибадатханаға уақыт таппайтын адамдар,сырахана баруға келгенде алдына жансалмайды. Артық айтқандығымыз да емес, жала жабу да емес.Көзбен көргеннен кейінгі жәйттердің жаңғырығы бұл. Жақыны жоғалса да сол жақтан іздейтіндерді жасыра алмайсың. «Сыныққа сылтау көп», — дегендей бастарында жылт еткен жаңалық пайда …
Алланы мадақтап оянғаннан,
Маубастап ұйықтайтындар көбейіп тұр.
Дінге келіп, күнәдан арылғаннан
Дінсіздердің беделі биік боп тұр.
Зинақорлар қыздарға қызыққанымен,
Қарындасының ертенін ойламай жүр.
Алланың құдіреті шексіз, шетсіз.
Өзіңе өзіндікін қайтарар бір.
Қыздарға салғырттықпен қарағандар
Анасының тәрбиесін кемсітіп тұр.
Құлдық сана санадан құрығанмен
Құрылған құрықтары қиын боп тұр.
Қыздарға орамалды тағынғаннан
Абыройдан айырылған оңай боп тұр.
Әйелін аманат деп ұқпағандар,
Анасының қадірін біле алмай жүр.
Жастарға тәжуидті үйренгеннен
Темекіні тартқаны қызық боп тұр.
Патриоттық …
Бізде ел тағдырын, дәуір тынысын сараптап, саралауға міндетті философия ілімі дамымаған. Бұл кемшілікке әдебиет сыншысы да, философ та кінәлі емес. Кінә ұзақ жыл бойы отарлаушы ел жүргізген саясатта. Тіпті, осының өзі-ақ бізде ұлттық философияға сүйенген эстетикалық талдаудың өз міндетін атқара алмай келе жатқандығының айғағы емес пе?
Егер ұлт тәуелсіздікке жете алмаса, ол жайында сөз қозғаудың …
«Қымыранды бірқатар өңірлерде шұбат дейді. Кітаптарда, арнайы сөздіктерде де кейде шұбат, кейде қымыран деп жазады. Қай-қайсысын айтса-дағы таңдайыңызға тәп-тәтті әрі сәл-пәл ғана қышқылтым, жұмсақ-жұмбақ, мамық-мақпал, дәмді-нәрлі дүние білінер. Тіліңізді үйірер. Осы Оңтүстікте, оның ішінде ойсылқараны көбірек күйттейтін Қызылқұм мен Созақ атыраптарында қымыран деп атайды». «Қызылқұмның қымыраны» жайында жазушы, журналист Мархабат Байғұттың шығармасынан шағын сөз бұл. …
Көзқарас
Бізде ел тағдырын, дәуір тынысын сараптап, саралауға міндетті философия ілімі дамымаған. Бұл кемшілікке әдебиет сыншысы да, философ та кінәлі емес. Кінә ұзақ жыл бойы отарлаушы ел жүргізген саясатта. Тіпті, осының өзі-ақ бізде ұлттық философияға сүйенген эстетикалық талдаудың өз міндетін атқара алмай келе жатқандығының айғағы емес пе?
Егер ұлт тәуелсіздікке жете алмаса, ол жайында сөз қозғаудың …
Қайран, сөз сыйлаған, асыл сөзден маржан тізген дана халқымыз, айтар ойын, ақыл уағызын өлеңмен, жырмен жеткізіп, елінің жүрегіне жол таба білген. Елін өлеңмен жақсылыққа шақырып, өлеңмен жамандықтан тыйған екен. Өсиеті мен өнегесін де өлеңге өрнектеген. Халқын иманға, бірлікке шақырып, адамгершілікке үйреткен. Жер бетіне сәулесін шашқан Ислам дінінің де қазақ жеріне таралуына ең бірінші осы сөз …
Кез келген ел өзінің келешегін өскелең ұрпағымен байланыстырады. Әр ұрпақтың пешенесіне жазылған заман ағымы, кезең тынысы болады. ХХІ ғасыр бүгінгі ұрпаққа бұйырған бақыт деп ойлаймыз. Ата-бабаларымыз болашақ ұрпақ үшін ақтық демі қалғанша күресіп, бізге егемендік алып берді. Қазақ даласы ата-бабаларымыз ғасырлар бойы арман еткен және сол жолда зор құрбандықтарға душар болып, өз тәуелсіздігін жеңіп алды. …